ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုဟာ တစ်ချိန်ချိန်မှာ လူတိုင်းကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စများဖြစ်သည့်အပြင် အကြီးအကျယ်ကြီးမားတဲ့ အတွေ့အကြုံလည်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဝမ်းနည်း ပူဆွေး မှုသည် ပုံစံ အမျိုး မျိုး ဖြင့် ဖြစ်ပေါ် နိုင်ပြီး တစ် ဦး ချင်း စီ ကို မတူညီသောပုံစံများနဲ့ ထိခိုက် စေနိုင်ပါသည် ။ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို နားလည်နိုင်စေရန်နှင့် ယင်း၏စီမံခန့်ခွဲမှုသည် ကုသမှုနှင့် ရှေ့ဆက်သွားရန် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ခြင်း
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုက ဆုံးၡုံးမှုကို သဘာဝစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုအဖြစ် ကိုယ်စားပြုသည်။ ဒီ ရှုပ်ထွေးသောဖြစ်စဉ်တွင် ဝမ်းနည်းခြင်း၊ ဒေါသ၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု၊ အပြစ်ရှိခြင်းနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ စိတ်သက်သာမှုအပါအဝင် စိတ်လှုပ်ရှားမှုအမြောက်အမြား ပါဝင်သည်။ ဝမ်းနည်းခြင်းသည် လူတစ်ဦးသေဆုံးခြင်းကြောင့်သာ မဟုတ်ပါ။ အလုပ်အကိုင်ဆုံးၡုံးခြင်း သို့မဟုတ် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များသေဆုံးသွားခြင်းစသည့် သိသာထင်ရှားသော ဘဝအပြောင်းအလဲများ သို့မဟုတ် ဆုံးၡုံးမှုများကြောင့်လည်း ဖြစ်တတ်သည်။
ဝမ်းနည်းခြင်းပူဆွေးခြင်း၏ အဆင့်ဆင့်များ
၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် စိတ်ရောဂါကုဆရာဝန် အဲလစ်ဇဘက် ကူဘလာ-ရော့စ် မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သော ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှု အဆင့်ငါးဆင့်သည် ဤဖြစ်စဉ်ကို နားလည်သဘောပေါက်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ အဲ့အဆင့်တွေမှာကတော့-
1. ငြင်းဆန်ခြင်း : ဆုံးၡုံးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ရုတ်တရက်ထိတ်လန့်မှုနှင့် မယုံကြည်မှုတို့ကြောင့် ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လျော့နည်းစေတဲ့ တွန်းလှန်တင်းခံတဲ့ ကာကွယ်ရေးစနစ်(Defense Mechanism)တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။
2.ဒေါသ: အလိုမကျမှုနှင့် ဒေါသထွက်လွယ်လာခြင်းက မိမိကိုယ်တိုင်၊ အခြားသူများ သို့မဟုတ် အခြေအနေတစ်ခုပေါ် ကိုသက်ရောက်စေနိုင်ပါသည်။
3. ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခြင်း: ဆုံးရှုံး မှု ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် သို့မဟုတ် လျော့နည်းစေရန် မျှော်လင့်ချက် ဖြင့် ၊ သဘောတူညီချက်များ သို့မဟုတ် ကတိ များ ပြုလုပ် ခြင်း ဖြင့် ထိန်းချုပ် မှု ပြန်လည် ရရှိ ရန် ကြိုးပမ်း မှု များ ပါဝင်ပါသည်။
4. စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း : ငြီးငွေ့ ခြင်း နှင့် စိတ်ပျ အားလျော့ မှု တို့ကို ဒီအဆင့်တွင်ဖြစ်စေပါသည်။
5. လက်ခံခြင်း: ဆုံးၡုံးမှုနဲ့ သဘောတူညီချက်ရလာခြင်းက ရှေ့ဆက်သွားတဲ့ လမ်းကြောင်းကို ရှာတွေ့ခြင်းလမ်းစဖြစ်ပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုကိုလက်ခံလာနိုင်ခြင်းလို့လည်း ဆိုနိူပါသည်။ ဤ အဆင့် တွင် ဆုံးရှုံး မှု ကို မေ့လျော့ ခြင်း သို့မဟုတ် လျော့နည်း စေ ခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ ၊ ဆုံးရှုံး မှုကို လူ တစ် ဦး နှင့် အတူ ပေါင်း စပ်နေထိုင်လာနိုင်ခြင်း နှင့် ရှေ့ဆက်လက် သွားနိုင်ရန် ပါဝင် သည် ။
ဝမ်းနည်းပူဆွေးခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။ အခြား သူများ ထက် အချို့က ပို ၍ ပြင်းထန် စွာ တွေ့ကြုံ ခြင်း သို့မဟုတ် အဆင့်ဆင့် များ ကို လုံးလုံး ကျော်လွှား နိုင်သည် ။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှု ပုံစံတွေမတူညီနိုင်ကြပါ။
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို ကုစားခြင်း
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းသည် တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ခရီးစဉ်များဖြစ်သော်လည်း နည်းဗျူဟာအတော်များများက ကုစားနိုင်မှုကို လွယ်ကူစေနိုင်ပါတယ်-
- မိမိကိုယ်ကိုခံစားခွင့်ပေးပါ။ : ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုနဲ့ဆက်နွှယ်တဲ့ ခံစားချက်တွေကို အပြည့်အဝခံစားခွင့်ပေးပါ။ ခံစားချက်များကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း သို့မဟုတ် ချုပ်တည်းထားခြင်းက ကုစားမှုကို နှောင့်နှေးစေနိုင်သည်။
- အကူအညီအထောက်အပံ့ယူပါ။ **: သူငယ်ချင်းတွေ၊မိသားစုဝင်တွေ၊ ကူညီပေးနိုင်မဲ့ အဖွဲ့တွေကို ချိတ်ဆက်ပါ။ နှစ်သိမ့်မှုနဲ့ ရှုထောင့်ကို ကမ်းလှမ်းနိုင်တဲ့ နားလည်မှုရှိသူတွေကို သင့်အတွေ့အကြုံကို ပြောပြပါ။
- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းပါ။ : ဝမ်းနည်းပူဆွေးခြင်းက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ ညီမျှသော အာဟာရများစားခြင်း၊ ရေများများသောက်ခြင်း ၊ လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်းနှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုတို့ကို ဦးစားပေးပါ။
- ပုံမှန်လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တစ်ခုကို တည်ထောင်ပါ: နေ့စဉ် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တစ်ခုသည် တည်ငြိမ်မှုနှင့် သာမန်အခြေအနေကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါသည်။ သင့်အိပ်ရာသိမ်းတာ၊ ပြင်ဆင်တာ ဒါမှမဟုတ် ဟင်းချက်ခြင်း စတဲ့ လုပ်ငန်းငယ်လေးတွေက သင့်ကို စိတ်တည်ငြိမ် မှုရှိအောင်ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
- ဆုံးၡုံးမှုကို လေးစားပါ: အောက်မေ့ရာပွဲတစ်ခုဖန်တီးခြင်း သို့မဟုတ် ထုံးတမ်းစဉ်လာတစ်ခုတွင် ပါဝင်ခြင်းကဲ့သို့သော သင်ဆုံးၡုံးခဲ့ရာများကို အမှတ်ရစေသည့် လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခြင်းက ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုဖြစ်စဉ်ကို အထောက်အကူပြုနိုင်သည်။
- ကျွမ်းကျင်တဲ့အကူအညီတောင်းဖို့စဥ်းစားကြည့်ပါ: ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုများ အလွန်အမင်းခံစားလာရပါက စိတ်ကုထုံးပညာရှင်တစ်ဦးကို တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခြင်းက သင့်ခံစားချက်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကောင်းသော နည်းလမ်းများကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သည်။
စိတ်ကျန်းမာရေးအပေါ် ဝမ်းနည်းပူဆွေးခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုသည် စိတ်ကျန်းမာရေးကို သိသိသာသာ ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး စိတ်ကျဝေဒနာ၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု သို့မဟုတ် စိတ်ဒဏ်ရာနောက်ပိုင်း စိတ်ဖိစီးမှုဝေဒနာ (ပီတီအက်စ်ဒီ) ကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို အစပျိုးပေးနိုင်ခြေ သို့မဟုတ် ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်သည်။ စိတ်ကျန်းမာရေး ပိုမိုဆိုးရွားလာသည့် လက္ခဏာများအတွက် နိုးကြားကြားရှိရန် အရေးကြီးသည်။
ရှေ့ဆက်သွားခြင်း
ဆုံးရှုံး မှု တစ် ခု ပြီးနောက် ရှေ့ သို့ ဆက်သွား ခြင်း သည် ၎င်း ကို " ကျော်လွှားနိုင် " ခြင်း သို့မဟုတ် မေ့လျော့ ခြင်း ကို ဆိုလို ခြင်း မ ဟုတ် ပါ ။ ယင်းအစား ဆုံးၡုံးမှုနှင့်အညီ နေထိုင်ရန် နည်းလမ်းရှာဖွေခြင်းနှင့် သင့်ဘဝတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းများပါဝင်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် အချိန်လိုအပ်ပြီး ကုစားရန် ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော အချိန်ဇယားမရှိချေ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စိတ်ရှည်ပါ၊ ပြန်နာလန်ထူနိုင်တယ်ဆိုတာ နားလည်ပါ။
ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုက ကြီးထွားမှု၊ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနဲ့ ဘဝကို ပိုနက်ရှိုင်းစွာ တန်ဖိုးထားလေးမြတ်လာစေနိုင်တယ်။ သင့် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း၊ ထောက်မကူညီမှုရှာဖွေခြင်းနှင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ကုသပေးခြင်းအားဖြင့် ဤခက်ခဲသောခရီးစဉ်ကို သွားလာနိုင်ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ငြိမ်သက်မှုရရှိနိုင်ပါသည်။
Resources:
- American Psychological Association (APA) - Grief**: Offers articles and resources on understanding and managing grief.
- HelpGuide - Coping with Grief and Loss**: Provides practical advice and tips for navigating the grieving process.